Een zomerse regenbui
We gaan langzamerhand richting warmer weer. Waar na regen zonneschijn komt, komt na langdurige zonneschijn regen. De meesten vinden de frisse en aardse geur die vrijkomt bij een zomerse regenbui vaak heel aangenaam. Dit is omdat wij de geur associëren met de zomer.
'’Het schijnt dat het te maken heeft met dat in de grond allerlei plantjes en chemicaliën zitten van bodembacteriën en dat is een soort olieachtige substantie die vervolgens een geur afgeeft op het moment dat het gaat regenen en (dus) in aanraking komt met vochtigheid.’’ - Meteorologe Welga van Leur (1)
Petrichor
Deze geur noemen wij petrichor. De benaming petrichor werd in 1964 voor het eerst beschreven door twee Australische onderzoekers, Isabel Bear en Richard Thomas. (2) Het Griekse woord petros verwijst naar steen of rots en ichor betekent in het Oudgrieks het bloed van de goden. Ook wel vrij vertaald als de goddelijke essentie van steen. (3) Volgens de Griekse mythologie vloeide geel-gouden bloed door de aderen van de Olympische goden. (4)
Het zou verwijzen naar de geel-gouden kleur van de bodembacteriën die de geur uitscheidt.
Na een periode van hitte veranderd de samenstelling van de bodem. De bodembacteriën gaan zich dan beschermen tegen de droogte. Zodra het regent gaan de bodembacteriën zich openen en ontdoen van hun bescherming. Waarna ze het vocht opzuigen. Er ontstaat een soort geurige ontploffing van gassen die vrijkomen. De oliën en gassen die vrijkomen, zijn zichtbaar op plassen regen als een soort belletjes. (5)
Geosmine
De geur petrichor kent sinds de jaren 60 van de vorige eeuw de wetenschappelijke term geosmine. Dit is de geurmolecuul dat geproduceerd wordt door bodembacteriën. (6) De geur die vrijkomt, bestaat dan ook voor het grootste gedeelte uit deze molecuul. Geosmine geeft naast geur ook een typische aardse smaak aan groenten zoals rode biet. (7)
In Nederland is de geur van ozon erg dominant in de zomer. In mijn post ‘de geur van vegetatie en vervuiling’ haal ik kort aan dat wij erg gevoelig zijn voor deze geur. Echter zijn wij nog gevoeliger voor petrichor. Ozon ruiken we bij 10 ppb (10 deeltjes per miljard) en petrichor bij 1 ppb (1 deeltje per miljard). Ter vergelijking: een haai ruikt bloed vanaf 1 ppm (één deeltje per miljoen).’’ (8)
''As the daylight hours start to lengthen after a long winter, the fresh, earthly smell of new plant growth and damp soil are subtle, but highly charged. Partly that’s because microbes in the soil called Streptomyces are waking up and releasing the chemical geosmin to protect themselves from other bacteria'', explains Susan Perkins, microbiologist and curator at the American Museum of Natural History in an interview for the New York Times on the signs of spring. (9)
Geur in de atmosfeer creëert fysieke manifestatie
Regendruppels verstoren en intensiveren de moleculen die zich op een oppervlak hebben opgehoopt. ‘’De geur van de woestijn na de eerste regen is poëtisch over gewaxt’’, zegt kunstenaar en parfumeur Stephen Dirkes. In de woestijn van het Amerikaanse zuidwesten vermengt petrichor zich met de geur van de creosootstruik. Dit geeft een kenmerkende geur voor het gebied. De regen slaat door de huidmondjes van de bladeren van de creosootstruik waarna er moleculen vrijkomen die een rokerige geur produceren. (10)
In Zuidoost-Azië zijn de geuren etherischer. Door de luchtvochtigheid krijgen geuren in de lucht een fysieke manifestatie. (11)
De Afrikaanse San zeggen dat de geur van de regen de zoetste van alle geuren is, en dit feit staat centraal in hun volksverhalen (12) In klimaten met een hogere luchtvochtigheid zoals Indonesië en gedeeltes van Afrika en Midden-Amerika zijn de regendruppels groter in volume doordat er minder water verdampt wanneer dit naar beneden daalt. De geur die hierdoor wordt verspreid is nog meerdere malen schoner dan dat wij kennen. (13)
Elke luchtmassa kent een verhaal en brengt geuren met zich mee van enkele van de plaatsen in de wereld waar het is geweest. (14)
Tranen geuren naar petrichor
Kunstenares Martynka Wawrzyniak heeft met haar kunstwerk Body odor parfum samengewerkt met een groep wetenschappers. Zij extraheren geuren van haar zweet, tranen en haren. De geur van het menselijk lichaam is de essentie van een persoon, zegt Wawrynziak. Opvallend is haar omschrijving van de geur van haar eigen tranen: ‘’Tranen hadden een vleugje ochtenddauw - een beetje ziltig bloemig, zoals de geur na een hete zomerse regenbui'’; petrichor. (15)
‘’Tears of joy are like the summer rain drops pierced by sunbeams.’’ - Hosea Ballou (16)
Bronnen:
(3) Gestalten, 2019. The Essence, Discovering the World of Scent, Perfume & Fragrance, pg. 31
(6) https://www.eoswetenschap.eu/natuur-milieu/de-geur-van-een-verse-regenbui-smells-microbial-team-spirit
(9) Gestalten, 2019. The Essence, Discovering the World of Scent, Perfume & Fragrance, pg. 30
(10) Gestalten, 2019. The Essence, Discovering the World of Scent, Perfume & Fragrance, pg. 31
(11) Gestalten, 2019. The Essence, Discovering the World of Scent, Perfume & Fragrance, pg. 32
(12) Gestalten, 2019. The Essence, Discovering the World of Scent, Perfume & Fragrance, pg. 147
(13) Gestalten, 2019. The Essence, Discovering the World of Scent, Perfume & Fragrance, pg. 31
(14) Gestalten, 2019. The Essence, Discovering the World of Scent, Perfume & Fragrance, pg. 32
(15) Gestalten, 2019. The Essence, Discovering the World of Scent, Perfume & Fragrance, pg. 274
(16)https://www.brainyquote.com/quotes/hosea_ballou_149578#:~:text=Hosea%20Ballou%20Quotes&text=Tears%20of%20joy%20are%20like%20the%20summer%20rain%20drops%20pierced%20by%20sunbeams